سرطان پروستات: علائم، انواع، علل و درمان

مقدمه: سرطان پروستات در غده پروستات، بخشی از سیستم تولید مثل در مردان ایجاد می شود. بسیاری از افراد نظارت فعال (بدون درمان) را انتخاب می کنند زیرا سرطان پروستات به کندی رشد می کند و در غده باقی می ماند. برای سرطان هایی که به سرعت رشد می کنند و گسترش می یابند، درمان های رایج شامل پرتودرمانی و جراحی است. سرطان نتیجه رشد غیرطبیعی سلول است که عملکرد طبیعی سلول های بدن را بر عهده می گیرد و کار را برای بدن سخت تر می کند. سرطان پروستات زمانی ایجاد می شود که سلول های غیر طبیعی در غده پروستات تشکیل شده و رشد کنند. همه رشدهای غیر طبیعی که تومور نیز نامیده می شوند، سرطانی (بدخیم) نیستند. یعنی همانطورکه می دانید برخی از تومورها سرطانی نیستند (خوش خیم). در این مطلب به بررسی کامل این موضوع می پردازیم.

پروستات چیست؟

پروستات و وزیکول‌های منی بخشی از دستگاه تناسلی مردان هستند. اندازه پروستات تقریباً به اندازه یک گردو است. وزیکول‌های منی دو جفت غده کوچک‌تر هستند که به پشت پروستات متصل هستند. پروستات در زیر مثانه، جلوی راست روده قرار دارد. این مجرای ادرار را احاطه می کند، لوله کوچکی که ادرار را از مثانه از طریق آلت تناسلی به بیرون می برد.

کار اصلی پروستات و وزیکول های منی ساختن مایع برای مایع منی است. در هنگام انزال، اسپرم به سمت مجرای ادرار حرکت می کند. در همان زمان، مایع از پروستات و وزیکول‌های منی نیز به داخل مجرای ادرار حرکت می‌کند. این مخلوط – منی – از مجرای ادرار عبور می کند و از آلت تناسلی به عنوان انزال خارج می شود.

سرطان پروستات چیست؟

سرطان پروستات در پروستات، یک غده گردویی شکل کوچک که در زیر مثانه و جلوی راست روده در مردان (AMAB) قرار دارد، ایجاد می‌شود. این غده کوچک مایعی ترشح می کند که با مایع منی مخلوط می شود و اسپرم را برای بارداری سالم نگه می دارد.

سرطان پروستات یک بیماری جدی است. خوشبختانه، بیشتر افراد مبتلا به سرطان پروستات قبل از اینکه به خارج از غده پروستات گسترش یابد، تشخیص داده می شود. درمان در این مرحله اغلب سرطان را از بین می برد.

انواع سرطان پروستات کدامند؟

اگر سرطان پروستات در شما تشخیص داده شود، به احتمال زیاد یک آدنوکارسینوم است. آدنوکارسینوما از سلول های غدد – مانند پروستات – که مایع ترشح می کنند شروع می شود. به ندرت، سرطان پروستات از انواع دیگر سلول ها تشکیل می شود.

انواع کمتر شایع سرطان پروستات عبارتند از:

• کارسینوم های سلول کوچک.
• کارسینوم سلول های انتقالی
• تومورهای نورواندوکرین
• سارکوم ها

سرطان پروستات چقدر شایع است؟

سرطان پروستات شایع‌ترین سرطانی است که بعد از سرطان پوست، مردان و افراد AMAB را تحت تاثیر قرار می‌دهد. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده (CDC)، از هر 100 نفر مبتلا به پروستات، 13 نفر در مقطعی از زندگی خود به سرطان پروستات مبتلا می شوند. اکثر آنها زندگی عادی خواهند داشت و در نهایت به دلایل غیر مرتبط با سرطان پروستات می میرند. برخی نیز نیازی به درمان نخواهند داشت.

با این حال، سالانه حدود 34000 نفر در ایالات متحده بر اثر سرطان پروستات جان خود را از دست می دهند.

علائم سرطان پروستات چیست؟

سرطان پروستات در مراحل اولیه به ندرت علائمی ایجاد می کند. این مشکلات ممکن است با پیشرفت بیماری رخ دهد:

• نیاز مکرر، گاهی اوقات فوری، به خصوص در شب.
• جریان ضعیف ادرار یا جریانی که شروع و متوقف می شود.
• درد یا سوزش هنگام ادرار کردن (دیسوریا).
• از دست دادن کنترل مثانه (بی اختیاری ادرار).
• از دست دادن کنترل روده (بی اختیاری مدفوع).
• انزال دردناک و اختلال نعوظ (ED).
• وجود خون در منی (هماتوسپرمی) یا ادرار کردن.
• درد در ناحیه کمر، لگن یا قفسه سینه.

آیا مشکلات پروستات همیشه نشانه سرطان پروستات است؟

همه ضایعات پروستات سرطانی نیستند. سایر شرایطی که باعث ایجاد علائم مشابه سرطان پروستات می شوند عبارتند از:

• هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH): در برخی موارد، تقریباً هر فردی که پروستات دارد دچار هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) می شود. این وضعیت غده پروستات شما را بزرگ می کند اما خطر ابتلا به سرطان را افزایش نمی دهد.
• پروستاتیت: اگر کمتر از 50 سال دارید، بزرگ شدن غده پروستات به احتمال زیاد پروستاتیت است. پروستاتیت یک بیماری خوش خیم است که باعث التهاب و تورم در غده پروستات شما می شود. عفونت های باکتریایی اغلب علت این اتفاق هستند.

چه چیزی باعث سرطان پروستات می شود؟

کارشناسان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث می شود سلول های پروستات شما به سلول های سرطانی تبدیل شوند. مانند سرطان های دیگر به طور کلی، سرطان پروستات زمانی شکل می گیرد که سلول ها سریعتر از حد معمول تقسیم شوند. در حالی که سلول های طبیعی در نهایت می میرند، سلول های سرطانی نمی میرند. در عوض، آنها تکثیر می شوند و تبدیل به توده ای به نام تومور می شوند. همانطور که سلول ها به تکثیر ادامه می دهند، قسمت هایی از تومور می تواند شکسته شود و به سایر قسمت های بدن شما گسترش یابد (متاستاز).

خوشبختانه سرطان پروستات معمولا به کندی رشد می کند. بیشتر تومورها قبل از اینکه سرطان به فراتر از پروستات شما گسترش یابد، تشخیص داده می شوند. سرطان پروستات در این مرحله قابل درمان است.

عوامل خطر ابتلا به سرطان پروستات

شایع ترین عوامل خطر عبارتند از:

• سن. خطر شما با افزایش سن افزایش می یابد. اگر بالای 50 سال داشته باشید، احتمال تشخیص این بیماری بیشتر است. حدود 60 درصد از سرطان های پروستات در افراد بالای 65 سال رخ می دهد.
• نژاد و قومیت. اگر سیاهپوست یا اجداد آفریقایی هستید، بیشتر در معرض خطر هستید. احتمال ابتلای شما به سرطان های پروستات که احتمال شیوع بیشتری دارند بیشتر است. شما همچنین در معرض خطر بیشتری برای ایجاد سرطان پروستات قبل از 50 سالگی هستید.
• سابقه خانوادگی سرطان پروستات. اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده به سرطان پروستات مبتلا باشد، دو تا سه برابر بیشتر احتمال دارد به سرطان پروستات مبتلا شوید.
• ژنتیک اگر سندرم لینچ داشته باشید یا ژن های جهش یافته (تغییر یافته) مرتبط با افزایش خطر سرطان سینه (BRCA1 و BRCA2) را به ارث برده باشید، در معرض خطر بیشتری قرار دارید. در رابطه با آزمایش ژنتیک بیشتر بخوانید.

برخی از مطالعات سایر عوامل خطر سرطان پروستات را شناسایی کرده اند، اما شواهد متفاوت است. سایر عوامل خطر بالقوه عبارتند از:

• سیگار کشیدن.
• پروستاتیت.
• داشتن BMI > 30 (چاقی).
• عفونت های مقاربتی (STIs). در رابطه با آزمایش تشخیص بیماری های مقاربتی بیشتر بخوانید.
• قرار گرفتن در معرض عامل نارنجی (یک ماده شیمیایی مورد استفاده در طول جنگ ویتنام).

سرطان پروستات چگونه تشخیص داده می شود؟

غربالگری می تواند به تشخیص زودهنگام سرطان پروستات کمک کند. اگر در معرض خطر متوسط هستید، احتمالاً اولین آزمایش غربالگری خود را در سن 55 سالگی انجام خواهید داد. اگر در گروه پرخطر قرار دارید ممکن است به غربالگری های زودتر نیاز داشته باشید. غربالگری ها معمولا بعد از 70 سالگی متوقف می شود.

اگر غربالگری‌ها نشان می‌دهند که ممکن است سرطان پروستات داشته باشید، ممکن است به آزمایش‌ها یا روش‌های بیشتری نیاز داشته باشید.

آزمایشات غربالگری سرطان پروستات

آزمایش های غربالگری می تواند نشان دهد که آیا شما علائم سرطان پروستات را دارید که نیاز به آزمایش بیشتری دارد یا خیر.

• معاینه دیجیتال رکتوم: ارائه دهنده شما یک انگشت دستکش دار و روغن کاری شده را وارد راست روده شما می کند و غده پروستات شما را احساس می کند. برجستگی ها یا نواحی سفت ممکن است به معنای سرطان باشد.
• آزمایش خون آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA): غده پروستات پروتئینی به نام آنتی ژن اختصاصی پروتئین (PSA) می سازد. سطوح بالای PSA ممکن است نشان دهنده سرطان باشد. همچنین در صورت داشتن شرایط خوش خیم مانند BPH یا پروستاتیت، سطح آن افزایش می یابد. در رابطه با آزمایش خون بیشتر بخوانید.

روش های تشخیصی سرطان پروستات

همه افرادی که به احتمال زیاد سرطان پروستات دارند به تشخیص قطعی نیاز ندارند. برای مثال، اگر پزشک شما فکر می‌کند که تومور شما به کندی رشد می‌کند، ممکن است آزمایش‌های بیشتری را به تأخیر بیندازد زیرا به اندازه کافی جدی نیست که نیاز به درمان داشته باشد. اگر تهاجمی‌تر باشد (سریع رشد می‌کند یا گسترش می‌یابد)، ممکن است به آزمایش‌های اضافی از جمله بیوپسی نیاز داشته باشید.

• تصویربرداری: MRI یا سونوگرافی ترانس رکتال می تواند تصاویری از غده پروستات شما، از جمله مناطق مشکوک که ممکن است سرطان باشد را نشان دهد. نتایج تصویربرداری می تواند به پزشک شما در تصمیم گیری برای انجام بیوپسی کمک کند.
• بیوپسی: در طول بیوپسی سوزنی، یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی یک نمونه بافت را برای آزمایش در آزمایشگاه برای سرطان برمی دارد. بیوپسی تنها راه مطمئن برای تشخیص سرطان پروستات یا آگاهی از میزان تهاجمی بودن آن است. پزشک شما ممکن است آزمایشات ژنتیکی را روی بافت بیوپسی شده انجام دهد. برخی از سلول های سرطانی دارای ویژگی هایی (مانند جهش) هستند که احتمال بیشتری برای پاسخ به درمان های خاص دارند.

درجات و مراحل سرطان پروستات

ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی از امتیاز گلیسون و مرحله بندی سرطان برای تعیین میزان جدی بودن سرطان و انواع درمان های مورد نیاز شما استفاده می کنند.

نمره گلیسون

نمره گلیسون به پزشک شما اجازه می دهد تا میزان غیرطبیعی بودن سلول های سرطانی شما را ارزیابی کند. هر چه تعداد سلول های غیر طبیعی بیشتر باشد، امتیاز گلیسون شما بالاتر خواهد بود. نمره گلیسون به پزشک اجازه می‌دهد درجه سرطان شما یا پتانسیل تهاجمی بودن آن را تعیین کند.

مرحله بندی سرطان پروستات

مرحله‌بندی سرطان به پزشک امکان می‌دهد تشخیص دهد که سرطان شما چقدر پیشرفته است یا چقدر گسترش یافته است. سرطان ممکن است فقط در غده پروستات شما باشد (محلی)، به ساختارهای مجاور حمله کند (منطقه ای) یا به سایر اندام ها گسترش یابد (متاستاز). سرطان پروستات بیشتر به استخوان ها و غدد لنفاوی شما سرایت می کند. همچنین می تواند در کبد، مغز، ریه ها و سایر اندام های شما ایجاد شود.

درمان سرطان پروستات

درمان شما به عوامل متعددی از جمله وضعیت کلی شما، گسترش سرطان و سرعت گسترش آن بستگی دارد. بسته به روش های درمانی خود، ممکن است با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی مختلف از جمله اورولوژیست ها، انکولوژیست های پرتوشناسی و انکولوژیست های پزشکی کار کنید. اکثر سرطان های پروستات که در مراحل اولیه تشخیص داده می شوند با درمان قابل درمان هستند.

نظارت

اگر سرطان شما به کندی رشد می کند و گسترش نمی یابد، ممکن است ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما به جای ارائه درمان، وضعیت شما را کنترل کند.

• نظارت فعال: شما هر یک تا سه سال یکبار غربالگری، اسکن و بیوپسی انجام می دهید تا رشد سرطان را بررسی کنید. اگر سرطان به کندی رشد کند، یعنی فقط در پروستات شما باشد و علائمی ایجاد نکند، نظارت فعال بهترین کار را دارد. اگر وضعیت شما بدتر شود، پزشک می تواند درمان ها را شروع کند.
• انتظار هوشیارانه: انتظار هوشیار شبیه به نظارت فعال است، اما بیشتر برای افرادی که ضعیف تر از سرطان هستند استفاده می شود که احتمالاً با درمان از بین نمی رود. همچنین، آزمایش بسیار کمتر انجام می شود. به جای از بین بردن تومور، درمان ها معمولاً بر مدیریت علائم تمرکز دارند.

عمل جراحی

پروستاتکتومی رادیکال غده پروستات بیمار را از بین می برد. اغلب می تواند سرطان های پروستات را که گسترش نیافته اند با موفقیت از بین ببرد. پزشک می‌تواند بهترین روش برداشتن را توصیه کند.

• پروستاتکتومی رادیکال باز: پزشک یک برش در شکم شما ایجاد می کند – از ناف تا استخوان شرمگاهی – و غده پروستات شما را خارج می کند. این تکنیک به اندازه روش های کم تهاجمی مانند پروستاتکتومی رباتیک رایج نیست.
• پروستاتکتومی رادیکال رباتیک: پروستاتکتومی رادیکال رباتیک به پزشک این امکان را می دهد که از طریق چندین برش کوچک عمل جراحی را انجام دهد. آنها به جای اینکه مستقیماً کار کنند، یک سیستم روباتی را از طریق یک کنسول کار می کنند.

پرتو درمانی

شما ممکن است پرتودرمانی را به عنوان یک درمان مستقل برای سرطان پروستات یا در ترکیب با سایر درمان ها دریافت کنید. تابش همچنین می تواند علائم را تسکین دهد.

• براکی تراپی: نوعی از پرتودرمانی داخلی، براکی تراپی شامل قرار دادن دانه های رادیواکتیو در داخل پروستات است. این رویکرد سلول های سرطانی را می کشد و در عین حال بافت سالم اطراف را حفظ می کند.
• پرتودرمانی خارجی: با پرتودرمانی خارجی (EBRT)، یک دستگاه پرتوهای پرتو ایکس قوی را مستقیماً به تومور می‌رساند. اشکال تخصصی EBRT، مانند IMRT، می توانند دوزهای بالایی از تابش را به سمت تومور هدایت کنند و در عین حال بافت سالم را حفظ کنند.

درمان های سیستمیک

اگر سرطان به خارج از غده پروستات شما گسترش یافته باشد، ممکن است پزشک درمان های سیستمیک را توصیه کند. درمان های سیستمیک موادی را به سراسر بدن شما ارسال می کند تا سلول های سرطانی را از بین ببرد یا از رشد آنها جلوگیری کند.

• هورمون درمانی: هورمون تستوسترون رشد سلول های سرطانی را افزایش می دهد. هورمون درمانی از داروها برای مبارزه با نقش تستوسترون در تقویت رشد سلول های سرطانی استفاده می کند. این داروها با جلوگیری از رسیدن تستوسترون به سلول های سرطانی یا کاهش سطح تستوسترون شما عمل می کنند. از طرف دیگر، ممکن است پزشک جراحی را برای برداشتن بیضه ها (ارکیکتومی) توصیه کند تا دیگر نتوانند تستوسترون تولید کنند. این جراحی برای افرادی که نمی خواهند دارو مصرف کنند گزینه ای موثر است.
• شیمی درمانی: شیمی درمانی از داروهایی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. اگر سرطان شما فراتر از پروستات گسترش یافته باشد، ممکن است به تنهایی یا با هورمون درمانی شیمی درمانی دریافت کنید.
• ایمونوتراپی: ایمونوتراپی سیستم ایمنی شما را تقویت می کند، بنابراین بهتر می تواند سلول های سرطانی را شناسایی کرده و با آنها مبارزه کند. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است ایمونوتراپی را برای درمان سرطان پیشرفته یا سرطان عودکننده (سرطانی که از بین می‌رود اما بازمی‌گردد) توصیه کند.
• درمان هدفمند: درمان هدفمند تغییرات ژنتیکی (جهش) را که سلول‌های سالم را به سلول‌های سرطانی تبدیل می‌کند تا از رشد و تکثیر آن‌ها جلوگیری کند، به صفر می‌رساند. درمان‌های هدفمندی که سرطان پروستات را درمان می‌کنند، سلول‌های سرطانی را با جهش‌های ژن BRCA از بین می‌برند.

درمان کانونی

درمان کانونی شکل جدیدی از درمان است که تومورهای داخل پروستات را از بین می برد. اگر سرطان کم خطر باشد و گسترش نیافته باشد، ممکن است پزشک شما این درمان را توصیه کند. بسیاری از این درمان ها هنوز تجربی در نظر گرفته می شوند.

• سونوگرافی متمرکز با شدت بالا (HIFU): امواج صوتی با شدت بالا گرمای قدرتمندی برای کشتن سلول های سرطانی در پروستات شما تولید می کنند.
• کرایوتراپی: گازهای سرد سلول های سرطانی را در پروستات منجمد می کند و تومور را از بین می برد.
• فرسایش لیزری: گرمای شدیدی که به تومور هدایت می شود، سلول های سرطانی را در پروستات می کشد و تومور را از بین می برد.
• درمان فوتودینامیک: داروها سلول های سرطانی را نسبت به طول موج های خاصی از نور حساس تر می کنند. یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی سلول های سرطانی را در معرض این طول موج های نور قرار می دهد و سلول های سرطانی را از بین می برد.

عوارض جانبی درمان سرطان پروستات چیست؟

عوارض جانبی بالقوه عبارتند از:

• بی اختیاری: ممکن است هنگام سرفه یا خنده یا احساس نیاز فوری به ادرار کردن، حتی زمانی که مثانه شما پر نیست، ادرار نشت کند. این مشکل معمولاً طی 6 تا 12 ماه اول بدون درمان بهبود می یابد.
• اختلال نعوظ (ED): جراحی، پرتودرمانی و سایر درمان‌ها می‌توانند به اعصاب نعوظ در آلت تناسلی شما آسیب بزنند و بر توانایی شما برای ایجاد یا حفظ نعوظ تأثیر بگذارند. به دست آوردن مجدد عملکرد نعوظ در عرض یک یا دو سال (گاهی زودتر) معمول است. در عین حال، داروهایی مانند سیلدنافیل (Viagra®) یا تادالافیل (Cialis®) می توانند با افزایش جریان خون به آلت تناسلی شما کمک کنند.
• ناباروری: درمان‌ها می‌توانند بر توانایی شما برای تولید یا انزال اسپرم تأثیر بگذارند و در نتیجه ناباروری ایجاد کنند. اگر در آینده بچه می خواهید، می توانید قبل از شروع درمان، اسپرم را در بانک اسپرم نگهداری کنید. پس از درمان، ممکن است تحت استخراج اسپرم قرار بگیرید. این روش شامل برداشتن مستقیم اسپرم از بافت بیضه و کاشت آن در رحم همسرتان است.

اگر عوارض جانبی درمان را تجربه می کنید، با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید. اغلب، آنها می توانند داروها و روش هایی را توصیه کنند که می تواند کمک کند.

چگونه می توانم از سرطان پروستات پیشگیری کنم؟

پیشگیری از سرطان پروستات ممکن نیست. با این حال، انجام این مراحل ممکن است خطر شما را کاهش دهد:

• به طور منظم غربالگری پروستات را انجام دهید. از ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود بپرسید که هر چند وقت یکبار باید بر اساس عوامل خطر خود غربالگری شوید.
• وزن سالم را حفظ کنید. از پزشک خود بپرسید که وزن سالم برای شما چه معنایی دارد.
• به طور منظم تمرین کن. CDC 150 دقیقه ورزش با شدت متوسط در هفته یا کمی بیشتر از 20 دقیقه در روز را توصیه می کند.
• یک رژیم غذایی مغذی داشته باشید. هیچ رژیم غذایی برای پیشگیری از سرطان وجود ندارد، اما عادات غذایی خوب می تواند سلامت کلی شما را بهبود بخشد. میوه، سبزیجات و غلات کامل بخورید. از مصرف گوشت قرمز و غذاهای فرآوری شده خودداری کنید.
• ترک سیگار. از محصولات تنباکو خودداری کنید. اگر سیگار می کشید، با ارائه دهنده خود در یک برنامه ترک سیگار کار کنید تا این عادت را ترک کنید.

زندگی برای افراد مبتلا به سرطان پروستات چگونه است؟

اگر پزشک متخصص سرطان پروستات را زود تشخیص دهد، چشم انداز شما عالی است. تقریباً همه – 99٪ – مبتلا به سرطانی که به خارج از پروستات گسترش نیافته اند حداقل پنج سال پس از تشخیص زندگی می کنند.

میزان بقای سرطان پروستات زمانی که سرطان متاستاز می‌کند یا به خارج از پروستات شما گسترش می‌یابد، خوب نیست. سی و دو درصد از مبتلایان به سرطان پروستات متاستاتیک پنج سال بعد زنده می مانند.

آیا سرطان پروستات قابل درمان است؟

بله، اگر زود تشخیص داده شود. در برخی موارد، سرطان به قدری آهسته رشد می کند که ممکن است نیازی به درمان فوری نداشته باشید. درمان اغلب می تواند سرطان های پروستات را که فراتر از غده پروستات گسترش نیافته اند از بین ببرد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر تجربه کردید باید با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود تماس بگیرید:

• مشکل در ادرار کردن
• ادرار مکرر (بی اختیاری ادرار).
• درد هنگام ادرار کردن یا مقاربت.
• خون در ادرار یا مایع منی شما.

چه سوالاتی باید از ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود بپرسم؟

اگر سرطان پروستات دارید، ممکن است بخواهید از ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود بپرسید:

• آیا سرطان به خارج از غده پروستات من گسترش یافته است؟
• بهترین درمان برای مرحله سرطان پروستات که دارم چیست؟
• خطرات و عوارض جانبی درمان چیست؟
• آیا خانواده من در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند؟ اگر چنین است، آیا باید آزمایش ژنتیک بدهیم؟
• پس از درمان به چه نوع مراقبت های بعدی نیاز دارم؟
• آیا باید مراقب علائم عوارض باشم؟